Saudyjki mogą już prowadzić samochody, a co z resztą praw?

Od czerwca 2018 roku kobiety w Arabii Saudyjskiej jako ostatnie na świecie uzyskały prawo do posiadania prawa jazdy i mogą samodzielnie od tego czasu prowadzić samochody. Zakaz zniósł książę Muhammad ibn Salman, który wkrótce obejmie tron. Zapowiedział, że wkrótce poprawi sytuację kobiet w swoim kraju. Co jeszcze trzeba zmienić i o co walczą Saudyjki?

Uważa się, że sytuacja i prawa kobiet w Arabii Saudyjskiej należy na najgorszych na świecie. Kobiety od wielu lat traktowane są jak dzieci i są wręcz ubezwłasnowolnione. Nie mogą nadal samodzielnie podejmować wielu decyzji. Musiały prosić swojego opiekuna (ojca, męża, brata, albo własnego syna!) o wyrobienie im paszportu i wyjazd za granicę czy pozwolenie, aby mogły pracować. Kobiety nie mogą też decydować o własnym ubiorze, a w wielu miejscach jak banki, szkoły, parki i restauracje istnieje segregacja płci. Saudyjki znają wiele przygnębiających historii kobiet, które musiały znosić upokorzenie, biedę i dyskryminację tylko z tego powodu, że były kobietami. Prawa kobiet opierają się głównie na prawie religijnym islamu i plemiennej tradycji.

Arabia Saudyjska była jedynym krajem na świecie, który nie zezwalał kobietom prowadzić samochodu. Ten zakaz wprowadzili duchowni w roku 1990. Dlaczego tak się stało? Aby nie narażać kobiety na niemoralne sytuacje w razie wypadku na drodze. Kobieta musiałaby wówczas rozmawiać z policjantami i innymi mężczyznami, a jak wiadomo kontakty kobiety z obcymi mężczyznami, którzy nie należą do jej rodziny są zabronione. Saudyjki jednak nie poddawały się i założyły ruch o nazwie „Women to drive”. Wiele kobiet zostało aresztowanych za prowadzenie samochodu przez ten czas. Dzisiaj po zniesieniu zakazu nadal nie podoba to się konserwatywnej części społeczeństwa i mówili, że jest to wbrew woli Allaha. Bywało już, że kobiety, które posiadają prawo jazdy otrzymywały groźby, a ich samochody były podpalane.

Innym bardzo kontrowersyjnym nakazem w kraju jest noszenie przez kobiety specjalnego ubioru, który zakrywa ich całe ciało. Dochodziło przez to do wielu absurdów. Szerokim echem odbiło się pewne wydarzenie, które miało miejsce 11 marca 2002 roku. W szkole dla dziewcząt w Mekce wybuchł pożarł i uczennice w pośpiechu nie zdążyły założyć chust na głowę. Policja religijna i szkolne władze nie pozwoliły im jednak opuścić budynku. Zabroniono też strażakom prowadzić akcję ratowniczą i zgasić pożar. Zginęło wówczas 15 uczennic. Policję religijną uznano za winną tej strasznej tragedii. Podobna sytuacja miała miejsce w 2014 roku, kiedy to studentka na uczelni miała zawał serca, ale ekipie ratunkowej, która składała się z samym mężczyzn nie pozwolono wejść na teren placówki. Kobieta po godzinach oczekiwań zmarła.

Prawo powoli zmienia się. W 2004 roku przyznano kobietom możliwość prowadzenia własnej działalności gospodarczej, a w 2013 roku powstały przepisy, które chroniły kobiety oraz dzieci przed przemocą domową. Poprzednie prawo, które było oparte na szariacie sprawiało, że dochodziło do wielu nadużyć podczas przyznawania wyroków. Kobiety nie mogły nawet samodzielnie bez męskiego opiekuna zgłaszać przestępstw na komisariacie. Mężczyźni, którzy zabijali własne żony i dzieci często unikali kary. Wystarczyło, że oskarżali żony o niemoralne zachowanie, albo czary. Słowa mężczyzny były więcej warte od słów kobiet i to im na ogół przyznawano rację i im częściej wierzono.

W 2015 roku kobiety mogły też zacząć głosować w wyborach, ale w lokalach wyborczych kobiety i mężczyźni nie mogli przebywać razem. W pierwszych wyborach wzięło jednak udział zaledwie 131 tys. kobiet (na 1,34 mln mężczyzn). Kobiety nadal nie mogły wtedy samodzielnie podróżować, a wielu mężczyzn nie pozwalało kobietom w swojej rodzinie zagłosować i wyjść tego dnia z domu. 20 kobietom w kraju udało się wygrać lokalne wybory.

W 2016 roku pojawił się nowy przepis, który zezwalał kobietom spędzić noc w hotelu bez męskiego opiekuna. Wcześniej Saudyjki nie mogły same podróżować i zatrzymywać się w hotelach w swoim kraju. Te przepisy zostały skrytykowane i szeroko komentowane przez muzułmańskich duchownych. W 2018 roku zezwolono natomiast kobietom na oglądanie zawodów sportowych. Saudyjki wreszcie mogły wejść na stadion i obejrzeć mecz. Kobiety oczywiście miały oddzielne miejsca na trybunach. W tym samym roku w kraju otworzono też pierwsze kino po 35 latach. Duchowni uważali wszelkie zachodnie rozrywki za demoralizujące muzułmańskie społeczeństwo. Do 2030 roku firma AMC Entertainment Holdings zbuduje w Arabii Saudyjskiej 350 kin. Książę Muhammad ibn Salman zapowiedział również, że zniesie podział płci w salach kinowych. W styczniu 2019 roku wystawiono po raz pierwszy od wielu lat sztukę, w której obsada składała się zarówno z kobiet jak i mężczyzn.

Jak widać kobiety otrzymują coraz więcej praw i ich sytuacja powoli się zmienia. Wiele z nowo przyjętych dekretów ma historyczne znaczenie dla wielu Saudyjek, które mają nadzieję, że ich życie będzie od tej pory łatwiejsze. Czas pokaże.